ԵՐԵՎԱՆ, ՀՈՒՆԻՍԻ 4, 24News

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «ng.ru–ն «Հայաստանում ընտրական գործընթացները նման են Եվրոպայի գործընթացներին» վերնագրով հոդվածում գրում է, թե հայկական ընդդիմությունը հայտարարել է, որ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը ձգտում է «հանձնման համաձայնագիր» ստորագրել Ադրբեջանի հետ, բայց դա նրան չի հաջողվի անել։ Քննադատության նոր ալիքի պատճառը Նիկոլ Փաշինյանի և Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակ Ալեն Սիմոնյանի հայտարարություններն են։ Այսպիսով, Հանրապետության օրվա կապակցությամբ դիմելով իր հայրենակիցներին՝ վարչապետն ասել է, որ հայերին ուրիշ հայրենիք պետք չէ, բացի այն, ինչ արդեն ունեն, և որը ճանաչվել է միջազգային հանրության կողմից։ «2020 թվականից ի վեր, դժվարին փորձությունների միջով անցնելով, մեր ընկած հերոսների կյանքի գնով մենք պատմական հնարավորություն ստացանք զարգացնելու մեր ինքնիշխանությունը, իրացնելու մեր պետականությունը և այն դարձնելու կայուն։ Այսօր մենք պետություն ենք ավելի, քան երբևէ, այսօր մենք ավելի ինքնիշխան ենք, քան երբևէ, այսօր մենք ավելի անկախ ենք, քան երբևէ», – ընդգծել է Փաշինյանը։ Միևնույն ժամանակ, նա հիշեցրել էր, որ Երևանը մոտ է Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր կնքելուն, հարաբերություններ է հաստատում Թուրքիայի հետ և ռազմավարական գործընկերություն է զարգացնում Ռուսաստանի, Չինաստանի, Իրանի, ԵՄ-ի և Միացյալ Նահանգների հետ։

Իր հերթին՝ Սիմոնյանն ասել է, որ Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիրը թույլ կտա հայերին ապրել Բաքվում և առևտուր անել ադրբեջանցիների հետ։ Բայց դրա համար նրանք պետք է հրաժարվեն վրեժխնդրական տրամադրություններից։ «Թարգեք ձեր աշխարհում ապրել, թարգեք ձև անել, որ կա Հայաստանն իր պատմության գրքով, և մնացածը ոչ կարևոր ազգեր են։ Մենք՝ հայերս, երբ դուդուկ էինք նվագում և ծիրան էինք աճեցնում, իրենք ծառերի վրա էին։ Թարգեք էդ մոտեցումը, մի ոչնչացրեք Հայաստանի Հանրապետությունը, մի ոչնչացրեք Հայաստանի Հանրապետության ապագան, սխալ բան եք անում… Երբ խաղաղության պայմանագիր կնքվի, հայերը կկարողանան ապրել Բաքվում։ Նրանք էլ կկարողանան վերադառնալ Հայաստանի այն գյուղերը, որտեղ մի ժամանակ ապրել են։ Ինչպե՞ս են հայերը հիմա ապրում Վրաստանում։ Նույն տրամաբանությամբ», – ասել էր խորհրդարանի խոսնակը։

Ի պատասխան՝ ընդդիմության այն մասը, որը համախմբվել է Հայաստանի նախկին նախագահներ Սերժ Սարգսյանի և Ռոբերտ Քոչարյանի շուրջ, սկսել է մեղադրել կառավարությանը ազգային դավաճանության հերթական արարքի մեջ։ Օրինակ՝ «Հայաստան» դաշինքի պատգամավոր Իշխան Սաղաթել յանն ասել է, որ Սիմոնյանը խոսում է ոչ թե բոլոր հայերի, այլ անձամբ իր մասին։ «Իշխանափոխությունից հետո միակ վայրը, որտեղ Սիմոնյանը կկարողանա ապրել, Բաքուն է», – ասել է նա։

Միևնույն ժամանակ, հասարակական կարծիքի հարցումները ցույց են տալիս, որ Փաշինյանը և նրա «ՔՊ» կուսակցությունը մնում են երկրի ամենապոպուլ յար քաղաքական ուժը։ Այսպես, Կովկասի հետազոտական ռեսուրսների կենտրոնը պնդում է, որ 2019 թվականին ՔՊ–ն վայելել է ընտրողների 35 %-ի անվերապահ աջակցությունը, 2021 թվականին՝ 22 %-ի, իսկ 2024 թվականին՝ 15 %-ի: Այսպիսով, հինգ տարվա ընթացքում կուսակցության վարկանիշը գրեթե կրկնակի նվազել է, բայց հաշվի առնելով տեղի ունեցած իրադարձությունները՝ սա դեռ կարելի է լավ արդյունք համարել։

Համեմատության համար նշենք, որ ընդդիմությունը շատ ավելի վատ վիճակում է: 2021 թվականին «Հայաստան» դաշինքը ապահովել է ընտրողների 8 %-ի աջակցությունը, սակայն 2024 թվականին նրան վստահել է միայն 4 %-ը: Երրորդ տեղում է Գագիկ Ծառուկյանի «Բարգավաճ Հայաստանը», որին վստահում է մոտ 4 %-ը: Մյուս քաղաքական ուժերը լավագույն դեպքում վայելում են 2-3 %-ի համակրանքը:

Սոցիոլոգների կարծիքով, 2024 թվականին Հայաստանի բնակիչների 55 %-ը չի աջակցել ներկայիս քաղաքական ուժերից որևէ մեկին: Միևնույն ժամանակ, 2019 և 2021 թվականներին դրանց թիվը համապատասխանաբար կազմել է 42 % և 43 %։

ԱՊՀ ինստիտուտի հայկական մասնաճյուղի ղեկավար Ալեքսանդր Մարկարովը ng.ru-ի հետ զրույցում ասել է, որ «Քաղաքացիական պայմանագիրը» օբյեկտիվորեն երկրի հիմնական քաղաքական ուժն է, իր հերթին՝ ընդդիմությունը կենտրոնացել է բացասական օրակարգի վրա, բայց չի կարողանում միավորվել։ «Փաշինյանի հակառակորդներին քիչ ժամանակ է մնացել 2026 թվականի խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու քարոզարշավ սկսելու համար։ Միևնույն ժամանակ, ՔՊ–ին, իհարկե, դժվար թե բավարարի 15 % աջակցությունը, բայց նրա մեկնարկային դիրքերը մի փոքր ավելի լավն են։ Դեռ վաղ է կանխատեսումներ անել, բայց հաջորդ տարի իշխող կուսակցությունը հնարավորություն ունի ձևավորել կոալիցիոն կառավարություն կամ նույնիսկ ունենալ մեծամասնություն։ Շատ բան կախված կլինի մասնակցությունից։ Ընդդիմությունը հույս ունի կրկնել Գյումրու հաջողությունը, որտեղ առանձին-առանձին տարբեր կուսակցություններ ավելի քիչ ձայներ ստացան, քան ՔՊ–ն, բայց միասին կարողացան մեծամասնություն կազմել», – ասել է Մարկարովը։ Մասնագետի խոսքով, շատ ընտրողներ հրաժարվում են քվեարկել ընդդիմության օգտին նրա առաջնորդների պատճառով, որոնց նկատմամբ նրանք նույնիսկ ավելի շատ բողոքներ ունեն, քան Փաշինյանից։ Միևնույն ժամանակ, հասարակության մեջ կա «երրորդ ուժի» պահանջարկ, որը դեռևս չի ձևավորվել։ 2024 թվականին Բագրատ արքեպիսկոպոսը ստանձնեց այդ դերը, բայց նրա բարձրացրած բողոքի ալիքը ոչնչի չհանգեցրեց։

«ՔՊ–ի վարկանիշի անկումը բնական գործընթաց է, որի միջով անցնում են աշխարհի, այդ թվում՝ Եվրոպայի ռեժիմները։ Սակայն Հայաստանում իրավիճակը սրվում է անվտանգության մարտահրավերների պատճառով։ Պետք է նշել, որ իշխող կուսակցությունը չկարողացավ օգտվել 2018 թվականի աննախադեպ ժողովրդականությունից։ Վստահության ողջ վաստակը ծախսվեց խորհրդարանում այնպիսի պատգամավորներ ընտրելու վրա, որոնք հավատարիմ են ոչ թե իրենց ընտրողներին, այլ կուսակցության ղեկավարին։ Ըստ էության, Հայաստանը վերադառնում է իր բնականոն կառուցվածքին. մի կողմից՝ թույլ լեգիտիմ կառավարություն, մյուս կողմից՝ նույնքան թույլ և մասնատված ընդդիմություն», – ng.ru-ի հետ զրույցում ասել է Կովկասի ինստիտուտի ղեկավար, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը»։

–00—ՍՊ